|
Aktualności
|
|
Informacje
Numery
Numer 10/2004
O węglu na VIII Forum Ciepłowników Polskich. Zwiększony popyt w kraju i za granicą
|
|
|
W dniach od 13 do 15 września 2004 r. w Międzyzdrojach odbyło się po raz ósmy Forum Ciepłowników Polskich. Imprezie, w której wzięło udział ponad 400 osób, patronowali: wojewoda zachodniopomorski, prezes Urzędu Regulacji Energetyki i przewodniczący Sekcji Ogrzewnictwa, Ciepłownictwa i Klimatyzacji PAN.
|
Tematycznie referaty zgrupowane były w dwóch panelach:
-
prawo, ochrona środowiska, Unia Europejska i restrukturyzacja;
-
technika i technologia w rozwoju polskiego ciepłownictwa.
Tradycyjnie sesji referatowej towarzyszyła wystawa urządzeń i usług oferowanych dla sektora ciepłowniczego przez krajowe i zagraniczne firmy. Ponadto szereg firm przedstawiło swoje oferty. Katowicki Holding Węglowy SA i Katowicki Węgiel Sp. z o.o. oraz Główny Instytut Górnictwa jako jedyni przedstawiciele sektora górniczego prezentowali swoją ofertę dla ciepłownictwa zarówno na firmowym stoisku wystawowym, jak i prezentując referaty w poszczególnych panelach tematycznych. Oferta ta dotyczyła zarówno paliw węglowych, jak i nowoczesnych technologii wytwarzania ciepła opartych na węglu.
W dostosowaniu do dyrektyw Unii Europejskiej nr 2001/77/EC, 2003/87/EC oraz do zobowiązań międzynarodowych Polski w zakresie limitów zanieczyszczeń KHW SA oferował dostawy:
-
wysokogatunkowych węgli opałowych o wartości opałowej do 30 MJ/kg oraz o zawartości siarki poniżej 0,6 proc. przeznaczonych dla gospodarstw domowych oraz dla małych i średnich ciepłowni, w tym Ekoretu - paliwa węglowego dla nowoczesnych, niskoemisyjnych kotłów retortowych;
-
miałów węgli energetycznych o zawartości siarki poniżej 0,6 proc., których podaż z katowickich kopalń szacowana jest na ok. 4 mln t/rok;
-
mieszanek miałów węgli energetycznych i biomasy.
Ponadto KHW SA, współpracujący z producentami kotłów retortowych, oferował kompleksowe usługi w zakresie projektowania, inżynierii finansowej, montażu i serwisu tych urządzeń oraz dostaw Ekoretu. Obecnie na rynku krajowym produkowane są kotły retortowe o mocy od 15 KW do 1,2 MW. Są one przeznaczone do ogrzewania mieszkań, domów jedno- i wielorodzinnych, gospodarstw rolnych, dużych obiektów komunalnych i przemysłowych (m.in. szkoły, szpitale, cegielnie i piekarnie), a także w ciepłowniach – jako źródła rozproszone lub jako kotły podstawowe o mocy do 4,8 MW. Kotły te mogą być również używane do produkcji ciepłej wody użytkowej i pary technologicznej.
Głównymi zaletami tych urządzeń są:
-
wysoka sprawność cieplna, rzędu 80-85 proc. gwarantująca uzyskiwanie ciepła po kosztach 14-17 zł/GJ w małych jednostkach oraz do 25 zł/GJ w nowo budowanych kotłowniach i małych ciepłowniach;
-
zgodność z wymaganiami norm emisji substancji toksycznych do powietrza (w województwie śląskim i pomorskim stosowanie tych kotłów jest wspomagane ze środków WFOŚiGW w podobnym zakresie, jak stosowanie kotłów gazowych i olejowych);
-
bardzo małe zaangażowanie obsługi ze względu na możliwość doboru dowolnego sposobu automatycznego sterowania pracą kotła.
Biorąc pod uwagę dynamiczny wzrost popytu na te urządzenia (w ciągu czterech lat ponad 600 MWt ) Katowicki Holding zainwestował w linię technologiczną do produkcji i konfekcjonowania Ekoretu – paliwa węglowego o dużej czystości i niskiej spiekalności – spełniającego wymagania technologiczne tych urządzeń.
Tematyka węglowa
W ostatnich miesiącach górnicy otrzymywali szereg pytań zarówno ze strony energetyki zawodowej, jak i ciepłownictwa i przemysłu, które dotyczyły głównie takich kwestii jak: kierunki restrukturyzacji sektora i wieloletnie zabezpieczenie podaży węgla, podaż węgli o niskim zasiarczeniu oraz mieszanek węgla i biomasy, polityka zbytu i polityka cenowa węgla w świetle uwarunkowań unijnych.
Z wystąpień i z dyskusji z przedstawicielami KHW – Romanem Łojem i Leonem Kurczabińskim - można wyciągnąć następujące wnioski.
-
Znacznie zwiększony popyt na węgiel na rynku krajowym, a przede wszystkim na rynkach światowych wymusił korektę programu restrukturyzacji górnictwa w kierunku utrzymania wydobycia i dostępu do zasobów węgla na obecnym poziomie, co powinno zagwarantować zbilansowanie aktualnych potrzeb na paliwa węglowe.
-
Zbilansowanie podaży krajowego węgla przez zwiększony popyt, przy braku taniego węgla z importu, może spowodować chwilowe braki tego surowca na rynku – szczególnie w transakcjach spotowych. Oznacza to, że pierwszeństwo w dostawach będą mieli ci użytkownicy, którzy podpisali wcześniej umowy z producentami węgla kamiennego. Dlatego też wskazanym byłoby, aby ciepłownie przygotowywały przetargi na dostawę węgla w pierwszych miesiącach każdego roku. Przesunięcie terminów przetargów na miesiące letnie lub na miesiąc wrzesień może skutkować brakiem możliwości pozyskania węgla o wymaganej jakości i ilości, gdyż o tej porze spółki węglowe starają się mieć pełny portfel zamówień, lokując ewentualne nadwyżki w kontraktach eksportowych.
-
W materiałach przetargowych wielu ciepłowni przedstawiane są warunki niemożliwe do spełnienia przez producentów węgla (ceny na bazie CIF poniżej średnich kosztów produkcji węgla w Polsce, przedłużone ponad ustawowo terminy płatności, parametry których nie posiadają węgle produkowane w Polsce, dostawy wiązane węgla i innych surowców energetycznych, wysokie zabezpieczenia finansowe kontraktów zamrożone przez cały okres dostaw, co w odniesieniu do producentów węgla było wymaganiem co najmniej nieuzasadnionym ). Stąd też w wielu przypadkach kopalnie i Katowicki Węgiel odstępowały od wzięcia udziału w tych przetargach.
-
Spółki węglowe zaczęły regulować swoje zobowiązania gotówką, a tym samym zlikwidowały podstawy zjawisk patologicznych w handlu węglem. Wyeliminowały definitywnie z łańcucha sprzedaży pośredników, szczególnie tych, którzy dostarczali do kopalń różnego rodzaju urządzenia i materiały (po znacznie zawyżonych cenach), a w rozliczeniu brały węgiel.
-
Zlikwidowano również sprzedaż niektórych pełnowartościowych sortymentów węgla (np. mułu) po bardzo niskich cenach, które były wykorzystywane przez te firmy do robienia mieszanek energetycznych. Na marginesie warto wspomnieć, że muł węglowy nie jest sortymentem handlowym i pojawia się na skutek wadliwej technologii wzbogacania w zakładach przeróbki węgla. Obecnie wszystkie te zakłady są modernizowane.
-
W konsekwencji zniknął z ryku węgiel sprzedawany poniżej kosztów produkcji z dwuletnimi terminami płatności, ale i bez gwarancji jakościowych,co spowodowało panikę wśród odbiorców, szczególnie w trakcie opracowywania nowych taryf na energię i ciepło.
Ceny węgla
Pomimo drastycznego wzrostu cen węgla na rynkach europejskich (obecnie ok. 72 USD/t węgla w klasie 25 MJ/kg na bazie CIF- porty ARA, co daje koszt 1 GJ ciepła zawartego w węglu na poziomie 13-15 zł/GJ u użytkowników w Polsce), górnictwo utrzymuje ceny na poziomie 7,14-7,6 zł/GJ i nie planuje istotnego wzrostu tych cen ponad wskaźnik inflacji. Warto przypomnieć, że na przestrzeni ostatnich pięciu lat oficjalne ceny miałów węgli energetycznych wzrosły w sprzedaży na kraju o ok. 13 proc., natomiast średni jednostkowy koszt energii dostarczonej odbiorcom wzrósł w tym okresie aż o ponad 44 proc.
W przyszłości, zależnie od sytuacji, poziom cen węgla na rynku w dużej mierze mogą ingerować przepisy UE dotyczące zasad świadczenia pomocy państwa dla górnictwa w latach 2002-2010 (Rozporządzenie Rady UE 1407/2002 z 23. 07. 2002 r.).
W przypadku kopalń rentownych minimalną ceną będą koszty pozyskania 1 t węgla plus niezbędny zysk. Na przykład, średni koszt pozyskania 1 t węgla w KHW SA wynosi obecnie ok. 7,1 zł/GJ. Jeżeli kopalnia jest nierentowna, zostanie jej udzielona pomoc albo musi nastąpić jej likwidacja do roku 2007.
Pomoc może być m.in. Przeznaczona:
-
na redukcję działalności - udzielana nie później niż do 2007 r. pod warunkiem, że kopalnia, która tą pomoc otrzyma objęta jest planem zamknięcia;
-
na bieżącą produkcję, pod warunkiem, że wspomagana kopalnia mieści się w planie zabezpieczenia dostępu do rezerw węgla, zaakceptowanym przez Komisję UE;
Należy jednak podkreślić, że pomoc ta musi zostać ograniczona dla węgla w dostawach do krajowych lub unijnych elektrowni i elektrociepłowni, bądź do krajowych lub unijnych koksowni albo też krajowych lub unijnych hut w zakresie węgla PCI.
W dostawach tych należy przestrzegać zasady, że cena węgla dostarczonego do odbiorcy będzie co najmniej równa cenie węgla o podobnej jakości importowanego i dostarczonego do odbiorców z krajów spoza Unii Europejskiej. Należy więc wnioskować, że jeżeli górnictwo skorzystałoby z jakiejkolwiek formy pomocy, to ceny węgla w kraju powinny ustalić się na poziomie zbliżonym do cen parytetu importowego, a więc ich zmiany wynikać będą ze zmian cen na rynkach światowych. Przy obecnych cenach węgla na rynkach światowych nie byłoby to dobrą prognozą ani dla krajowych producentów ani dla konsumentów tego paliwa.
|
|
|
|
